Mediteren betekent stil worden, de aandacht verzamelen en daarmee naar binnen keren, lichaam en geest tot rust laten komen. Zenmeditatie gaat er vanuit dat geest en lichaam een eenheid vormen en dat de stilte van het lichaam de stilte van de geest teweeg brengt.
Mediteren en houding
Hoe kun je het lichaam tot rust brengen en lange tijd achter elkaar stil zitten? Je kunt op de grond gaan zitten, al dan niet in lotushouding,op een kussen; je kunt knielend zitten op een laag bankje; en lukt dit niet dan kun je rechtop op een stoel gaan zitten. Tijdens de meditatie worden de ogen open gehouden maar er wordt niet actief gekeken. Het hoofd blijft rechtop, de ogen zijn naar beneden gericht en rusten op een plek op de vloer. Door de ogen open te houden blijf je helder, tegenwoordig in het nu.
Meditatie en ademhaling.
Bij al deze houdingen is essentieel dat je rechtop zit en dat de knieën lager zijn dan het bekken; dat de buik vrij is waardoor de ademhaling vanuit de buik kan komen. De schouders blijven ontspannen, de ademhaling wordt rustig en verdiept zich.
Mediteren en gedachtestroom
Tijdens de meditatie merken wij hoe allerlei ongewilde gedachten ons komen bestormen. Wij moeten ze niet verjagen maar opmerken, zonder er verder aandacht aan te besteden. of er op in te gaan. Als hulpmiddel om de aandacht van de geest vast te houden kun je de adem tellen en wel van een tot tien, waarna je weer begint bij een. Als je ongewild verder dan tien gaat tellen weet je dat je aandacht verslapt is.
Mediteren en oefenen
Om meditatie echt te ervaren en te ontwikkelen is een zekere discipline van regelmatig oefenen op een bepaald tijdstip van de dag van belang. De duur van de meditatie kan variëren van 10 minuten tot een half uur.